Breast Screen Test

Tumor se danas smatra patološkim stanjem sa genetičkom komponentom koje se javlja kada je rast ćelija van kontrole. Ćelije našeg tela primaju signale koji im govore kada da rastu ili da se umnožavaju, i kada da to prestane. Kod tumora, ćelije ne reaguju na te kontrolne signale i rastu i umnožavaju abnormalno, šireći se u različite delove tela a sve zbog promena u njihovoj DNK. Promene koje dovode do izmene njenih genetskih funkcija se zovu mutacije. Kada je gen zahvaćen mutacijom zbog različitih uzroka (bioloških, hemijskih I fizičkih), informacija prema ćelijama neće biti adekvatna njihovim funkcijama.

DA LI JE KANCER NASLEDAN?

Neoplazme su patološka stanja uglavnom uzorkovana multiplim faktorima generisanim genetskim rizikom kao i rizikom okoline. Većina tumora je sporadična, što znači da se javljaju bez jasnih znakova genetskih osetljivosti. Kod tumora ovoga tipa, DNA promene (mutacije) se nasumično razvijaju u somatičnim ćelijama - te ćelije čine svaki organ i sistem našeg tela. Te se mutacije javljaju u DNK ćelija malih grupa i generišu genetsku grešku koja se prenosi na ćelije potomke. Akumuliranjem u organu, one zamenjuju zdrave ćelije tog organa a zatim se šire u druge organe., one bliže i one dalje (metastaziraju).

Postoje tumori koji se nazivaju familijarni, kada su oboleli od kancera bliski rođaci. Familijarni kancer je značajan faktor rizika, posebno kada se uobičajeni faktor rizika takođe deli (način života,dijeta,razni agensi...) bez posebnih genetskih promena koje utiču na pogodnost razvoja bolesti.

Mali, ali značajan procenat tumora čine nasledni. Smatra se da oko 5-10% kancera dojke I 10 ? 25% kancera ovarijuma imaju naslednu komponentu. Kod ovih tumora, DNA mutacije se javljaju u klici ili reproduktivnoj ćeliji i, na osnovu toga, se mogu preneti na potomstvo. Na rođenju će dete pokazati genetski defekt na jednom ili više gena, i, zbog toga, biti pogodno za razvoj neoplazme kada, tokom života, se jave druge mutacije.

Kada se nova beba začne, prima dva para svakog gena, par od oca i par od majke. Svaka genetska mutacija u DNK roditelja se na taj način prenosi na decu. Ako jedan od roditelja ima mutaciju jednog od kancer-generisanog gena (nasledni tumor), naslednik ima 50% šanse da nasledi tu mutaciju. Osobe koje naslede mutaciju klica se rađaju sa kopijom mutiranog gena. Ovi ljudi ne nasleđuju tumor, nego veću predispoziciju da razviju kancer toga tipa u odnosu na ostalu populaciju.

SKRINING DOJKE (BreastScreen ® )

BreastScreen ® je dijagnostički test razvijen od strane Genoma Group, koji sprovodi multiple genetske analize sa ciljem da odredi predispoziciju za razvoj kancera dojke i ovarijuma. Na taj način, test identifikuje pacijente kod kojih postoji šansa za razvojem gore pomenute neoplazme, analizirajući njihovu DNK.

Test genetske predispozicije je namenjen onim osobama koje, analizirajući njihovu istoriju familije, pokazuju visok stepen incidence neoplazme u prethodnim generacijama i, zbog toga, imaju veliku šansu da nose mutaciju klice.

Nasledna forma kancera može biti prisutna kada se kod familije javlja:

• Da je nekoliko individua bolovalo od kancera istog tipa, ili povezanog tipa
• Kada ima osoba obolelih od multiplih tumora
• Kada su se tumori javili u ranoj mladosti

Najupečatljiviji znaci su:

• Kancer dojke dijagnostikovan sa 45 godina (naročito ako je dijagnostikovan sa 35 godina)
• Primarni kancer dojke kod istog pacijenta
• Bilaterarni kancer dojke
• Kancer dojke kod muškaraca
• Kancer ovarijuma u familiji
• Kancer dojke i ovarijuma dijagnostifikovan kod iste osobe
• Tri ili više slučajeva kancera dojke, ovarijuma i/ili pankreasa u familiji
• Nekoliko članova familije (sa iste strane) sa kancerom dojke ili kancerom drugog tipa
• Kancer kod nekoliko članova familije kroz više generacija
• U familiji poznata mutacija kod gena koji su povezani sa kancerom dojke/ovarijuma

Genetičar će, sa informisanim pristankom pacijenta, odlučiti da li je test na mutaciju DNA neophodan

NA KOJI NAČIN BREASTSCREEN ® RADI?

BreastScreen ® je test koji koristi uzorak krvi. DNK se izoluje iz nukleusa kompleksnom laboratorijskom analizom I pojačava putem PCR. Potom, najrazvijenijim tehnološkim procesom masivnog paralelnog sekvencioniranja koji koristi tehniku Next Generation Sequencing (NGS), 13 gena (exoni I susedne intrionične regije + 5 nukleotida) se kompletno sekvencioniraju na dubokom nivou čitanja (Tabela). Izabrani geni su obično umešani u naslednu predispoziciju za formiranje kancera dojke i ovarijuma.

Rezultat genetskog sekvencioniranja se analizira sa naprednom bioinformatičnom analizom, a radi pronalaženja mutacija - ukoliko ih ima, ispitivanih gena (pored mutacije u genima BRCA 1 i BRCA2, rezultat ovog skrininga je I pronalaženje mutacija i u 11 dodatnih gena za koje se zna da su takodje znak postojanja predispozicije za nastanak bolesti).

TAČNOST BREASTSCREEN ® TESTA

Navedene tehnike DNK sekvencioniranja daju rezultate sa tačnošću većom od 99%. Iako se smatra da je ovaj test veoma precizan, limiti testiranja moraju biti uzeti u obzir.

LIMITI TESTA

Ovaj pregled analizira samo genetske bolesti i gene navedene u Tabeli, i ne može detektovati:

A) Mutacije pozicionirane u introničnim regionima izvan + 5 nukleotida od prelomne tačke;
B) Delecije, inverzije, ili duplikacije sa veličinom većom od 20 bps;
C) - Embrionski mizaicizam (kao što su mutacije samo u gametima);

KOJE SU KORISTI OD BREASTSCREENING ® TESTA?

Mogućnost da se detektuju osobe sa rizikom razvoja neoplazme je najbolji put ka ranom otkrivanju kancera, i, na taj način, smanjenju mortaliteta od ove bolesti.

Članovi familije sa visokim rizikom od naslednog kancera a posebno oni koji su direktno pogodjeni neoplazmom mogu zahtevati genetsko savetovalište i mogu razmotriti svoju kliničku i genetsku situaciju sa genetičarem. Procena bi mogla da vodi u pravcu sprovođenja testa radi utvrđivanja da li pacijent nosi mutaciju koja uvećava predispoziciju za razvoj određenog tumora. Ukoliko je rezultat testa pozitivan, testiranje bi trebalo proširiti na rođake pacijenta kako bi se definisali oni sa rizikom.

Infrormacije genetskog testiranja mogu da ponude više koristi kao što su:

• Pronalaženje članova familije sa visokim rizikom razvoja kancera
• Definisanje adekvatnog medicinskog plana kontrole osoba sa visokim rizikom, a radi ranog dijagnostikovanja kancera
• Svesnost da bi genetske mutacije mogle biti prenete na potomke i detekcija potomaka sa genetskim mutacijama embriona
• Mogućnost sprovođenja preventivnih terapija

REZULTATI BREASTSCREAN ® TESTA

• apple

"POZITIVAN"

Prisutnost jedne ili više mutacija:

Rezultat pokazuje da postoje jedna ili više mutacija u jednom (ili vise) gena koje vode ka naslednoj predispoziciji za razvoj kancera dojke i ovarijuma; test, na taj način, pokazuje mutiranu kopiju gena. Tokom genetskih konsultacija, genetičar potpuno objasni rezultate testa i proceni verovatnoću razvoja specificnog kancera koji je povezan sa detektovanom mutacijom određenog gena.

TABELE RIZIKA

Pozitivan rezultat ne mora da znači da će se kod pacijenta sa mutacijom razviti tumor; on samo pokazuje predispoziciju za razvoj tog tipa tumora kod pacijenta, ili pre da osoba ima viši nivo rizika u poređenju sa osobom koja je bez te specifične mutacije. U stvari, ne razvija se neoplazma kod svih koji nose mutaciju. Iako takve mutacije značajno uvećavaju šansu za razvoj tumora, kancer se ne razvija dok ne dođe do mutiranja normalne kopije povezanog gena tokom života osobe. Kako svako nasledi dva para istog gena, mutacija se mora javiti u svakom paru kako bi se prekinula funkcija gena. Akvizicija nove mutacije bi mogla, na osnovu toga, da vodi direktno u tumor. Identifikacija mutacije kojoj sledi kancer omogućuje nam da razvijemo intenzivan plan kontrole i razvijemo preventivnu hirurgiju. Mutacija takođe usmerava ka pregledima rizika kod ostalih rođaka ukoliko oni žele da provere situaciju. Kod rođaka test je analiza predviđanja, zato što detektuje, u okviru familija, nosioce mutacija kao i one koji nisu nosioci, pronalazeći tačno one sa velikom šansom razvoja tumora kao i one kod kojih je rizik na nivou čitave populacije. Na taj način, nosioci mogu da počnu sa specifičnim kontrolnim protokolom za ranu dijagnostiku ili prevenciju
(  Tabela rizika  ).

• apple

"NEGATIVAN"

Nema mutacija:

Nema mutacija kao rezultat ispitivanih gena ne isključuje mogućnost da su mutacije prisutne u regionu genoma koji nije istražen tokom pregleda. Neki regioni naše DNK mogu biti ne sekvencionirani ili imaju nižu zaštitu u odnosu na onu koja je navedena od strane eksperta Genome a koja garantuje tačnost testiranja genetskih varijacija.Ove regije, zbog toga, nisu uključene u pregled ukoliko ne zadovoljavaju tražene kvalitativne standarde. U nekim slučajevima rezultati testiranja mogu otkriti varijacije ili mutacije DNK sa nepoznatim ili neklasifikovanim kliničkim značenjem u okviru trenutnih naučnih i medicinskih saznanja. Interpretacija genetskih varijacija se bazira na najnovijim saznanjima dostupna u trenutku testiranja. Takve interpretacije se mogu promeniti u budućnosti, kada se budu promenila naučna i medicinska saznanja o genetskoj strukturi a koja mogu uticati na procenu genetskih varijacija.

Na osnovu iskustava sa Instituta za onkologiju i radiologiju Srbije, jedna trećina ukupnog broja pacijentkinja s karcinomom jajnika koje su nosioci BRCA mutacija nemaju porodičnu anamnezu za karcinom dojke ili jajnika, pa otuda u nekim slucajevima i nije dobro ograničavati BreastScreen (mutacije u genima BRCA 1 , BRCA 2 i ostalih 11 gena)  testiranje prema porodičnoj anamnezi.